KURS DOKUMENTALNY 2020 TYDZIEŃ 2 – Dokumentacja tematu

Kiedy już mamy pomysł i wstępnie wybranego bohatera zanim przystąpimy i napiszemy treatment lub scenariusz, powinniśmy poznać temat dogłębnie i dowiedzieć się jak najwięcej o bohaterze i jego otoczeniu. W celu dokumentacji tematu możemy czytać, szukać zdjęć, oglądać filmy na dany temat, iść do biblioteki – zrobić jak najbardziej dokładny research.

Jeśli realizujemy portret, czyli dokument o jednym głównym bohaterze powinniśmy jeszcze przed zdjęciami zdokumentować jak najwięcej wiedzy o nim samym, jego bliskich, znajomych, otoczeniu. Potrzeba kilku spotkań w celu poznania bohatera i wejścia w jego świat. Na początku zazwyczaj bez kamery, jak człowiek z człowiekiem. Później można się spotkać tylko z dyktafonem i nagrać rozmowę, a później też z kamerą – jednak tego etapu nie traktujemy jako zdjęcia do filmu, zakładamy, że jest to etap dokumentacji, można by rzec „zapoznania” z bohaterem, jego życiem, otoczeniem, historią, pozostałymi bohaterami. Zakładamy, że to co nakręcimy nie wejdzie do filmu, choć jesteśmy otwarci i gotowi technologicznie, że może się tak stać, jeśli w trakcie dokumentacji coś się wydarzy. Nastawiamy się jednak na dokumentowanie tematu a nie na właściwe zdjęcia.

Służy ku temu realizacja wywiadów, często tylko nagrań audio na dyktafonie, jeśli traktujemy to jako tylko dokumentację do scenariusza. W momencie gdy liczymy się z tym, że może nam się ten materiał przydać możemy realizować wywiady w formie filmowej. Ponadto uczestniczymy z bohaterami i kamerą lub dyktafonem w ich różnych sytuacjach, zazwyczaj jeszcze bez ekipy i operatora – po prostu poznajemy się, badamy i szukamy co jest w nich albo w historii, którą chcemy opowiedzieć ciekawe. Czasami na dokumentacje zabieramy też ekipę – wtedy kiedy podejrzewamy (ale nie wiemy na pewno), że to co będziemy dokumentować może nam się przydać w finalnym filmie.

ĆWICZENIE 1. Zrealizuj wywiad z Twoim potencjalnym bohaterem audio lub audio-video. Zadaj mu pytania znane z filmu „Gadające głowy” Kieślowskiego: Kim jest? Co kocha? Czego nienawidzi? Czego by chciał, o czym marzy? Czego się boi?

Gdybyśmy robili film o sobie lub o kimś w naszym otoczeniu temat raczej w większości mamy udokumentowany, bo dotyczy nas samych. Czasami jednak najciemniej jest pod latarnią i możemy nie znać hisotrii rodzinnych, czy nawet siebie samych w pełni. Być może pomysł na film osobisty pojawi się dopiero po przejrzeniu archiwaliów, materiałów filmowych 8mm, VHS, ale też zdjęć – może wtedy się coś przypomni lub dostrzeżemy jakąś niezrealizowaną sprawę. Niby najpierw powinien być pomysł a potem dokumentacja, ale czasami jest odwrotnie – jedyny pomysł to film osobisty do którego musimy zrobić dokumentacje by znaleźć temat, który w nim poruszymy, bo przecież samo nagrywanie siebie, swojej rodziny, czy znajomych dla samego nagrywania to jeszcze nie film – to zwykły ekshibicjonizm nietwórczy.

Może być jednak taka sytuacja, że tylko wydaje nam się, że wszystko wiemy o nas i naszych bliskich i dlatego nie należy pomijać dokumentacji i też zrobić wywiady – dopytać osoby z najbliższego kręgu, bohaterów filmu związanych z nami o pewne nurtujące nas rzeczy. Najlepiej od razu rejestrować to na kamerze. Ponieważ tego typu filmy często posługują się stylistyką „home video”, więc materiał z dokumentacji spokojnie może znaleźć się w gotowym filmie. Jeśli dotyczy to rodziny, czy miejsca gdzie jako autor żyjemy granica między zdjęciami do dokumentacji i właściwymi zaczyna się zacierać.

• 

Kiedy przerwać okres dokumentacji? Wtedy kiedy stwierdzisz, że wiesz już na tyle dużo o Twoim bohaterze, że jesteś w stanie na podstawie tego napisać treatment lub nawet scenariusz – przebieg narracyjny.

ĆWICZENIE 2. Wywiad który nagrałeś obejrzyj i wybierz tylko najważniejsze fragmenty – następnie przepisz to – być może przyda Ci się do scenariusza albo jako voice over – głos z offu bohatera, jeśli chciałbyś takiej formy użyć albo jako coś ważnego co warto, żeby bohater powiedział np. komuś – tak czy tak wybrane zagadnienia z dokumentacji przydadzą ci się do scenariusza, którego pisaniem zajmiemy się za tygodzie

_ ĆWICZENIE 3. Obejrzyj całość dokumentacji, wszystkie miejsca i zacznij myśleć o strukturze tego, co chcesz opowiedzieć – pomyśl, czy może jest jakiś ważny moment w życiu bohatera, który trzeba nagrać teraz jeszcze przed napisaniem scenariusza – zaplanuj nagranie tego – tym zajmiemy się za 2 tygodnie_

Za tydzień poruszę temat zdjęć uciekających, jeśli jednak w ĆWICZENIU 3 nie znaleźliście żadnego takiego wydarzenia w życiu bohatera, które trzeba nakręcić przed napisaniem scenariusza możecie tę lekcję pominąć i spotkamy się za 2 tygodnie 🙂

Zachęcam do dzielenie się waszym progresem w kursie, najlepiej w komentarzach tu na blogu. Do niektórych komentarzy będę się odnosił w kolejnych tygodniach. Do zobaczenia!

PS Spotkanie online ze mną będzie możliwe tylko dla osób, które się zapisały lub zapiszą na ten kurs. Planuję jedno takie spotkanie na koniec tego kursu, czyli w końcu sierpnia. Zachęcam do zapisania się poniżej – postaram się wtedy omówić Wasze pomysły/projekty, jeśli się nimi podzielicie.